Τώρα που χειμωνιάζει, μπορεί να περάσετε έξω από μια μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων μια ηλιόλουστη μέρα και να δείτε τους ενοίκους να κάθονται στη σκιά και να τα λένε, να διαβάζουν ή να παίζουν ένα παιχνίδι. Ίσως να απορήσετε όταν δείτε αυτή την οικεία και συνηθισμένη εικόνα: γιατί δεν είναι μέσα, όπου κάνει ζέστη; Η απάντηση κρύβεται σε ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλοί ηλικιωμένοι: την έλλειψη βιταμίνης D.
Πρόσφατες έρευνες σε μονάδες φροντίδας αλλά και στον γενικότερο πληθυσμό της τρίτης ηλικίας έδειξαν ότι σχεδόν το 60% των ηλικιωμένων έχουν έλλειψη βιταμίνης D. Η έλλειψη βιταμίνης D δεν είναι μια χρόνια πάθηση που εξελίσσεται με τα χρόνια. Πρόκειται για μια έλλειψη που έχει άμεσο αντίκτυπο στα κόκκαλα, στο ανοσοποιητικό αλλά και στη διάθεση. Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι συχνά δεν κινούνται πολύ και έτσι δεν βγαίνουν στον ήλιο για να μεταβολίσουν αυτή τη βιταμίνη.
Πολλές φορές, η έλλειψη βιταμίνης D μπερδεύεται με άλλα σημάδια της γήρανσης. Η χρόνια κόπωση, μικρές αρρώστιες ή ιώσεις που δεν είναι σοβαρές αλλά ταλαιπωρούν ή κόκκαλα που σπάνε εύκολα είναι σημάδια μιας έλλειψης που μπορεί εύκολα να αντιμετωπιστεί, με απλές εξετάσεις αίματος.
Είναι λίγο ειρωνικό ότι προσπαθούμε να κρατήσουμε τους ηλικιωμένους ασφαλείς και άνετους σε εσωτερικούς χώρους αλλά, χωρίς να το θέλουμε, τους προκαλούμε άλλα θέματα υγείας.
Ας δούμε λοιπόν τι είναι η έλλειψη βιταμίνης D και πώς μπορούμε να την βελτιώσουμε όσο μεγαλώνουμε ή για τους ηλικιωμένους της οικογένειάς μας.
Το σώμα που γηράσκει και η παραγωγή βιταμίνης D
Το ανθρώπινο σώμα παράγει βιταμίνη D όταν εκτίθεται στον ήλιο. Οι υπέρυθρες ακτίνες του ήλιο (UV) φτάνουν στο δέρμα και προκαλούν το μεταβολισμό της βιταμίνης D.
Όταν κάποιος δεν κάθεται αρκετά στον ήλιο, τότε αρχίζει να έχει έλλειψη σε βιταμίνη D, αν και αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος: μετά την ηλικία των 70, το ίδιο το δέρμα δεν μπορεί να μεταβολίσει αυτή τη βιταμίνη και παράγει 75% λιγότερη σε σχέση με το νεότερο δέρμα, ακόμα και αν καθίσει τις ίδιες ώρες στον ήλιο.
Επίσης, με την ηλικία, τα νεφρά δεν μετατρέπουν καλά την βιταμίνη D στην ενεργή μορφή της. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και αν κάποιος κάτσει στον ήλιο –πάντα με ασφάλεια και σε λογικά πλαίσια- δεν θα καταφέρει να παράξει την καλσιτριόλη που χρησιμοποιεί το σώμα. Άρα οι μεγαλύτεροι χρειάζονται συμπλήρωμα βιταμίνης D για να βοηθήσουν το σώμα τους.
Τέλος, είναι χρήσιμο να αναφέρουμε ότι κάποια φάρμακα που παίρνουν αρκετοί ηλικιωμένοι, όπως κάποια φάρμακα υπέρτασης, στεροειδή και φάρμακα απώλειας βάρους επεμβαίνουν στο μεταβολισμό της βιταμίνης D.
Ζώντας σε εσωτερικούς χώρους
Όσο μεγαλώνουμε, τόσο οι εσωτερικοί χώροι γίνονται πιο ασφαλείς. Κάποιοι άνθρωποι έχουν προβλήματα κινητικότητας τα οποία τους υποχρεώνουν να μένουν παραπάνω μέσα.
Παράλληλα, τα κλιματιστικά και η θέρμανση, μας κάνουν να απομακρυνόμαστε από τα παράθυρα και την λίγη ηλιακή ακτινοβολία που θα μπορούσε να μπει. Και βέβαια τον χειμώνα που ο ήλιος είναι χαμηλά, πολλές φορές ούτε καν καταφέρνει να φτάσει στα παράθυρα, ιδίως σε ισόγεια κτίρια.
Η ζωή σε εσωτερικούς χώρους είναι βολική αλλά χρειάζεται και η έξοδος στον ήλιο, ακόμα και τον χειμώνα. Είναι καλό να καθόμαστε 10 με 15 λεπτά την ημέρα στον ήλιο ή να κάνουμε εξωτερικές δουλειές για να μπορέσει το δέρμα μας να μεταβολίσει τις ακτίνες του ήλιου.
Η έλλειψη βιταμίνης D
Η βιταμίνη D χτίζει ένα καλό και δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο προστατεύει από ιώσεις. Αυτές οι ιώσεις είναι συχνές σε μέρη όπου βρίσκονται και ζουν πολλοί άνθρωποι, όπως ένας οίκος ευγηρίας, όση προσπάθεια και αν γίνεται από το προσωπικό.
Η βιταμίνη D βοηθάει τους μυς και τους ιστούς τους, οι οποίοι ευθύνονται για την ευστάθεια και τα αντανακλαστικά μας. Όσο περισσότερη έλλειψη έχουμε, τόση περισσότερη αστάθεια βιώνουμε και γινόμαστε πιο επιρρεπείς σε πτώσεις και κατάγματα. Τα κόκκαλα είναι πιο εύθραυστα λόγω της έλλειψης και γίνεται ένας φαύλος κύκλος πόνου και ακινησίας.
Υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι η βιταμίνη D βοηθάει στον ύπνο και μας χαρίζει πιο ξεκούραστες νύχτες. Ο καλός ύπνος είναι ο τρόπος για τον εγκέφαλό μας να ξεκουραστεί και να διαχειριστεί τις εμπειρίες της ημέρας. Και βέβαια οι υποδοχείς της βιταμίνης D βρίσκονται στον εγκέφαλο, το οποίο εξηγεί γιατί η έλλειψη πολύ συχνά προκαλεί ψυχικές ασθένειες όπως κατάθλιψη και άγχος.
Αναγνωρίζοντας την έλλειψη βιταμίνης D
Η έλλειψη αυτής της βιταμίνης στους ηλικιωμένους πολύ συχνά περνάει απαρατήρητη για μήνες αν όχι χρόνια. Οι γιατροί μπορεί να μπερδέψουν τα συμπτώματα με άλλες ασθένειες, παθήσεις ή το ίδιο το γήρας. Η κούραση μπορεί να αποδοθεί σε φάρμακα ή στην ηλικία, ενώ οι πόνοι στους μύες μπορεί να εξηγηθεί ως αρθρίτιδα. Επίσης, τα ίδια τα επίπεδα βιταμίνης D πολλές φορές ανεβοκατεβαίνουν.
Για τους λόγους αυτούς, οι γιατροί προτείνουν συνεχή παρακολούθηση για τους ηλικιωμένους, ιδίως αν ζουν σε εσωτερικούς χώρους, έχουν μειωμένη κινητικότητα ή έχουν σκούρο δέρμα, που απαιτεί περισσότερη έκθεση στον ήλιο για να παράξει ικανοποιητική ποσότητα βιταμίνης D.
Πρακτικές λύσεις
Υπάρχουν άπειρα συμπληρώματα βιταμίνης D αλλά δεν υπάρχει μια δεδομένη δοσολογία. Για κάποιους το στάνταρντ 600-800 IU καθημερινά μπορεί να είναι ανεπαρκές και να χρειάζονται 1000-4000 IU. Αλλά υπερβολική ποσότητα βιταμίνης D μπορεί να προκαλέσει πέτρες στα νεφρά και την συσσώρευση ασβεστίου στα όργανα.
Υπάρχουν πολλές τροφές που είναι πλούσιες σε βιταμίνη D, όπως τα λιπαρά ψάρια, κάποια γαλακτοκομικά ή ο κρόκος του αυγού. Όμως είναι δύσκολο να φάμε ικανές ποσότητες από αυτές τις τροφές για να μεταβολίσουμε αρκετή βιταμίνη. Επίσης, πολλοί ηλικιωμένοι έχουν συγκεκριμένη δίαιτα και διατροφικές ανάγκες που μπορεί να μην περιλαμβάνουν αυτές τις τροφές.
Εποχικοί και γεωγραφικοί περιορισμοί
Στην Ελλάδα έχουμε άπλετο ήλιο σε σχέση με πιο βόρειες χώρες. Ακόμα, όμως, κι αν καθίσουμε με τις ώρες στον ήλιο τον Ιανουάριο, μάλλον δεν θα καταφέρουμε να μεταβολίσουμε αρκετή λόγω της θέσης του ήλιου στον ουρανό. Επίσης, λόγω του κρύου, οι περισσότεροι ηλικιωμένοι αποφεύγουν τους εξωτερικούς χώρους τον χειμώνα, το οποίο μειώνει ακόμα περισσότερο την έκθεσή τους στον ήλιο.
Μιλήστε με τον γιατρό σας
Η καλύτερη και σωστότερη λύση είναι να μιλήσετε με τον γιατρό σας και να κάνετε τις εξετάσεις που θα δείξουν πιθανή έλλειψη. Ο γιατρός είναι υπεύθυνος να σας δώσει τη σωστή δοσολογία βιταμίνης D για το σώμα σας και τις ανάγκες σας.
Η ιατρική της τρίτης ηλικίας εστιάζει αρκετά στην έλλειψη βιταμίνης D γιατί η ιατρική κοινότητα έχει καταλάβει πόσο σημαντική είναι για την υγιή λειτουργία του σώματος και του μυαλού των ανθρώπων. Η εύκολη απάντηση είναι ‘κάτσε στον ήλιο’, αλλά σε πολλές περιπτώσεις αυτό δεν είναι εφικτό. Για αυτόν τον λόγο, χρειάζεται στοχευμένη και επαγγελματική παρακολούθηση.
Στη Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων Δωροθέα υποστηρίζουμε ιατρικά τους ηλικιωμένους μας και συνεργαζόμαστε με μικροβιολογικό εργαστήριο, το οποίο διενεργεί όλες τις εξετάσεις αίματος, χωρίς να χρειάζεται να μετακινείται ο φιλοξενούμενος. Επικοινωνήστε μαζί μας online ή καλέστε μας στο 210 4950 989 σήμερα για να μάθετε περισσότερα!