Το ξέρετε ότι το μυαλό είναι ένας μυς; Όπως τα χέρια και τα πόδια, χρειάζεται εξάσκηση για να μένει ευέλικτο και χρήσιμο, αλλιώς μαραζώνει. Όταν το μυαλό δεν βρίσκεται σε εγρήγορση, είναι πιο εύκολο να πάθουμε άνοια όπως Αλτσχάιμερ.
Η γνωστική υγεία είναι όσο σημαντική είναι και η σωματική υγεία. Όπως έλεγαν οι Αρχαίοι, νους υγιής εν σώματι υγιεί: χρειαζόμαστε και τα δύο να συν-λειτουργούν για να είμαστε υγιείς και ευτυχισμένοι.
Με την πάροδο του χρόνου, το μυαλό, όπως και το υπόλοιπο σώμα αρχίζει να δυσλειτουργεί. Γίνεται πιο αργό και μερικές φορές δυσκολεύεται να κάνει περίπλοκες σκέψεις, να θυμηθεί ή να μάθει. Για αυτό είναι σημαντικό να κάνουμε καθημερινή γυμναστική στο μυαλό μας για να το κρατάμε όσο πιο λειτουργικό γίνεται.
Ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για την γνωστική μας υγεία.
Γιατί πρέπει να κάνουμε γυμναστική στο μυαλό μας;
Έρευνες δείχνουν ότι όταν διεγείρουμε το μυαλό μας, τότε έχουμε λιγότερες πιθανότητες να πάθουμε άνοια ή άλλες γνωστικές δυσλειτουργίες. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι όταν μαθαίνουμε και γυμνάζουμε το μυαλό μας, φτιάχνουμε νέες συνάψεις και καινούριες συνδέσεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων. Αυτό κρατάει τον εγκέφαλό μας νέο και χρήσιμο.
Περαιτέρω έρευνες δείχνουν ότι η εγκεφαλική διέγερση οποιουδήποτε τύπου βελτιώνει τη μνήμη, τον προσανατολισμό, την γλώσσα και τις μαθηματικές ικανότητες.
Το συμπέρασμα των επιστημόνων είναι ότι πρέπει να μένουμε ενεργοί σωματικά και πνευματικά.
Τα οφέλη της γνωστικής γυμναστικής
Το βασικό όφελος είναι ότι το μυαλό, ως μυς, παραμένει ενεργό και χρήσιμο. Έτσι, ένας ηλικιωμένος μπορεί να συμμετάσχει σε συζητήσεις, να διαβάσει και να καταλάβει ένα βιβλίο, να κυκλοφορήσει στο δρόμο χωρίς να χαθεί και να παραμείνει ενήμερος για την πραγματικότητα. Υπάρχουν όμως και άλλα οφέλη, οπότε ας τα δούμε.
Καλύτερη γνωστική πραγματικότητα
Όταν γυμνάζουμε το μυαλό μας, έχουμε καλύτερες γνωστικές ικανότητες. Βελτιώνεται η μνήμη, η προσοχή και η δυνατότητα εύρεσης λύσης σε προβλήματα. Για παράδειγμα, μπορούμε να παρακολουθήσουμε μια συζήτηση στην τηλεόραση και να καταλάβουμε τι λέει ό καθένας και ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί. Επίσης, όταν έχουμε ένα πρόβλημα, βρίσκουμε λύση μόνοι αντί να ζητήσουμε βοήθεια ή υποστήριξη.
Λιγότερες πιθανότητες άνοιας
Το είπαμε και πριν, το μυαλό όταν γυμνάζεται εμφανίζει λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξει άνοια. Η πνευματική διέγερση χτίζει τις γνωστικές μας αποθήκες τις οποίες χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος για να διορθώσει προβλήματα και σφάλματα που προκύπτουν. Αν αδειάσουν αυτές οι αποθήκες, δεν μπορούμε να επισκευάσουμε το μυαλό μας, και δυστυχώς όσο μεγαλώνουμε, οι βλάβες στον εγκέφαλο αυξάνονται.
Καλύτερη διάθεση και ευεξία
Το να λύνουμε σταυρόλεξα ή να διαβάζουμε ένα βιβλίο δίνει νόημα στη ζωή μας. Για παράδειγμα, θέλουμε να δούμε τι γίνεται στη συνέχεια του βιβλίου, ή θέλουμε να τελειώσουμε το σταυρόλεξο για να έχουμε συμπληρώσει όλα τα κενά. Μπορεί να φαντάζουν μικρά, αλλά για το μυαλό μας είναι μεγάλα και σημαντικά.
Υπάρχει μια έντονη ικανοποίηση όταν καταφέρνουμε πράγματα, η οποία αυξάνει την αυτό-εκτίμησή μας και μειώνει την κατάθλιψη και το άγχος.
Κοινωνικοποίηση
Πολλές μορφές γνωστικής γυμναστικής εμπεριέχουν την συμμετοχή και άλλων ανθρώπων. Αν αποφασίσατε να μάθετε κάτι καινούριο, μάλλον πηγαίνετε σε μάθημα και γνωρίζετε καινούριους ανθρώπους. Είναι ευκαιρίες για κοινωνικές συναναστροφές και μας δίνει την δυνατότητα να βγούμε έξω και να γίνουμε, εκ των πραγμάτων, πιο κοινωνικοί.
Δημιουργικότητα
Το ανθρώπινο μυαλό θέλει να μένει ενεργό και δημιουργικό. Υπάρχουν άπειρες δραστηριότητες που μας παροτρύνουν να γίνουμε πιο δημιουργικοί και να εκφραστούμε. Από τα πιο προφανή όπως ζωγραφική μέχρι την εκμάθηση μια νέας γλώσσας ή μιας διαφορετικής τέχνης. Οτιδήποτε δίνει διέξοδο στο μυαλό να εκφραστεί δημιουργικά, είναι μια μικρή νίκη ενάντια στην γνωστική κατάπτωση.
Πώς το κάνουμε αυτό;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να μείνουμε γνωστικά ενεργοί.
Παζλ και επιτραπέζια
Μπορούμε να κάνουμε παζλ, σταυρόλεξα, σκάκι και επιτραπέζια παιχνίδια. Θυμηθείτε την παιδική σας ηλικία και βρείτε παιχνίδια που σας αρέσουν. Υπάρχουν άπειρα επιτραπέζια, οπότε επιλέξτε αυτό που ταιριάζει στα γούστα σας.
Κάτι καινούριο
Μια καινούρια γλώσσα, μια τέχνη ή ένα όργανο: αυτά είναι ενδιαφέρονται χόμπι που σίγουρα μας κρατάνε ενεργούς.
Υπάρχουν άπειρες επιλογές, προσαρμοσμένες στις προτιμήσεις, οπότε διαλέξετε από ζωγραφική, κιθάρα ή φωτογραφία, μέχρι ανθοδετική, origami ή ραπτική. Οτιδήποτε σας αρέσει, θα το βρείτε και θα το κάνετε δικό σας.
Κάτι ενεργό
Ποιος είπε ότι το μυαλό δεν θέλει κίνηση; Γιόγκα, πιλάτες, χορός ή κολύμβηση είναι εξαιρετικοί τρόποι να ασκήσουμε το σώμα και το μυαλό, αφού μαθαίνουμε καινούρια πράγματα και βάζουμε στόχους που θέλουμε να καταφέρουμε.
Ακόμα και μια χαλαρή βόλτα με φίλους ή ένα ραντεβού για περπάτημα στο πάρκο σίγουρα διεγείρουν τις αισθήσεις και το μυαλό, ενώ χτίζουμε και τις κοινωνικές μας σχέσεις.
Κοινωνική επαφή
Το μυαλό γυμνάζεται με πολλούς τρόπους. Μπορούμε να συμμετάσχουμε σε μια κοινωνική προσφορά. Σε αυτή την περίπτωση, η προσφορά προσθέτει ακόμα περισσότερη ικανοποίηση. Υπάρχουν πολλές δομές που χρειάζονται βοήθεια, ενώ πολλοί Δήμοι έχουν ανάγκη βοήθειας σε κοινωνικές δομές, από μαγείρεμα μέχρι άλλες πρακτικές εργασίες. Η συναναστροφή με άλλους ανθρώπους και η ανάληψη ευθύνης διεγείρουν το μυαλό και το κρατάνε ευέλικτο.
Και μια ενδιαφέρουσα έρευνα…
Μια ενδιαφέρουσα έρευνα έδειξε ότι δεν είναι όλες οι δραστηριότητες ίδιες. Για παράδειγμα, όσοι επέλεξαν επιτραπέζια παιχνίδια, διάβασμα, ένα μουσικό όργανο ή σταυρόλεξα είχαν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια σε σχέση με όσους επέλεξαν το γράψιμο ή ομαδικές συζητήσεις. Ακόμα δεν ξέρουμε γιατί αυτό συμβαίνει. Ίσως μια ποικιλία από διαφορετικές δραστηριότητες να είναι η ασφαλέστερη επιλογή.
Διαλέξτε αυτό που σας κάνει ευτυχισμένους
Ό,τι και να διαλέξετε, κάντε το με χάρη και πείσμα. Στο κάτω κάτω, είναι για δική σας χαρά και ευεξία. Οπότε δείτε τι υπάρχει γύρω σας, επικοινωνήστε με φίλους και γνωστούς, και αποφασίστε να μάθετε ή να γνωρίσετε κάτι που σας εξάπτει την φαντασία και σας κάνει καλύτερους ανθρώπους.
Επιλέξτε την ώρα και την τοποθεσία που σας βολεύει και εντάξτε το στο πρόγραμμά σας. Δείτε το σαν ευκαιρία άσκησης με τους δικούς σας όρους και για τα δικά σας ενδιαφέροντα. Αν έχετε παρέα, ακόμα καλύτερα. Και βέβαια, βρείτε μια γνωστική δραστηριότητα που ταιριάζει στις ικανότητές και τις δυνατότητες σας. Μετά, αφήστε το μυαλό σας να κάνει θαύματα!